I. Z tradycji oświaty rolniczej

Śląsk Cieszyński posiada bogate tradycje oświaty rolniczej. W II połowie XIX w. w związku z rozwojem przemysłu oraz dokonującą się "rewolucją agrarną" zaistniała konieczność rozwoju specjalnych zakładów i szkół rolniczych.
Chodziło przede wszystkim o kształcenie kadr technicznych i urzędników w majątkach należących do Komory Arcyksiążęcej. Po zniesieniu poddaństwa i pańszczyzny zaistniały przesłanki dla rozwoju nowoczesnego gospodarstwa chłopskiego na wsi cieszyńskiej. Należy podkreślić, że na tym obszarze nie znano analfabetyzmu. Wiele chłopskich synów i córek zdobywało w tym czasie wykształcenie, także wyższe. O zamożności chłopskich gospodarstw świadczy bogaty strój cieszyński. Takie gospodarstwo, w którym stosowano nowe technologie upraw i hodowli zwierząt, mogło sprostać wyzwaniom i konkurować na rynkach europejskich.

Pierwsza szkoła rolnicza powstała w 1872 roku w Kocobędzu (Chotebuz – obecnie Republika Czeska ). Arcyksiążę Albrecht wynajął w tym celu zameczek myśliwski. Językiem wykładowym był język niemiecki.

Pierwsza polska szkoła rolnicza narodziła się z inicjatywy prężnie działającego na naszym terenie Towarzystwa Rolniczego Księstwa Cieszyńskiego w 1895 roku. Wielkie zasługi dla powstania tej szkoły położył ówczesny prezes Towarzystwa i jednocześnie poseł do parlamentu wiedeńskiego Jerzy Cieńciała. Pierwszym dyrektorem placówki był profesor Władysław Szybiński, absolwent Akademii Rolniczej w Dublanach koło Lwowa. Zdobytą wiedzę i doświadczenie przekazywał swym uczniom. Napisał także szereg artykułów, mających na celu szerzenie kultury i oświaty wśród rolników.

Trud kształcenia nie poszedł na marne. Region cieszyński stał się jednym z najbardziej dynamicznych ośrodków rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno - spożywczego w całej monarchii austro-węgierskiej. Produkty rolne zdobywały złote medale na międzynarodowych targach w Brnie. Tu znajdowały się wytwarzające znakomite sery mleczarnie, cukrownia w Chybiu, browary, zakłady olejarskie, gorzelnie, młyny, zakłady lniarskie. W nich znajdowali pracę absolwenci powstałych szkół rolniczych.

II. WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W CIESZYNIE 1922-1950.

Historia tej uczelni bierze swój początek w Poznaniu, gdzie rozpoczęła działalność dydaktyczną 15 października 1919 roku. 14 lutego 1920 roku została przeniesiona do Bydgoszczy. Miasto nie zapewniło jej jednak godziwych warunków rozwoju. O siedzibę szkoły zabiegało wiele ośrodków; wybór padł na Cieszyn, którego oferta była najbardziej atrakcyjna.

Do dyspozycji szkoły pozostawiono cztery budynki na tzw. Sokołowcu ( obecne zabudowania przy ulicy J. I. Kraszewskiego), w których od końca XIX wieku mieściły się koszary austriackiego oddziału obrony krajowej, a ponadto majątki po byłej Komorze Cieszyńskiej na Gułdowach i w Hermanicach. Te drugie wymieniono wkrótce na położone bliżej Bażanowice. Pierwszy rok akademicki rozpoczął się w

październiku 1922 roku. Szkoła kształciła świetnie wykwalifikowaną kadrę dla potrzeb rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego, jak również dla administracji i ekonomiki rolnej.

Cieszyńska uczelnia miała znakomitych profesorów. Największą renomę zyskał Kazimierz Simm - wybitny znawca owadów, autor pierwszego polskiego podręcznika z tego zakresu ("Entomologia", Cieszyn 1924). Położył spore zasługi dla ochrony beskidzkiej przyrody i krajobrazu. To on zwrócił uwagę na konieczność ochrony źródlisk Wisły na Baraniej Górze i zespołu florystycznego na Tule, on też nadał nazwę cieszyniance. Redagował wydawanego w Cieszynie "Przyrodnika", współpracował z Towarzystwem Rolniczym.

Lista zasłużonych profesorów PWSGW jest długa. Andrzej Piekarski - kierował Śląską Stacją Ochrony Roślin, miał ważny udział w zwalczaniu raka ziemniaczanego w naszym regionie. Tadeusz Rylski - zapoczątkował badania nad serami ementalskimi.

Wykładowcą matematyki i fizyki był Bolesław Błażek, pionier eksperymentalnych badań psychologicznych nad zmęczeniem młodzieży. Z jego inicjatywy utworzono w naszym mieście Śląską Stację Meteorologiczną. Józef Tomkiewicz ogromnie przyczynił się do rozwoju pszczelarstwa w cieszyńskim regionie i Polsce. Opracował i popularyzował własny typ ula oraz prowadził doświadczenia nad dostosowanymi do warunków klimatycznych Podkarpacia różnymi odmianami drzew owocowych.

Do 1935 roku uczelnia wykształciła ponad osiemset, a w całym okresie międzywojennym, około tysiąca absolwentów. Niektórzy spośród nich pracowali później na różnych odpowiedzialnych stanowiskach, między innymi w charakterze dyrektorów i wizytatorów szkół rolniczych, redaktorów prasy rolniczej, kierowników uniwersytetów ludowych, inspektorów izb rolniczych itp.

Część młodzieży, zwłaszcza w pierwszym okresie działalności uczelni, stanowili synowie obszarników i ziemiaństwa; z czasem najliczniejszą grupą studentów stała się młodzież pochodząca z chłopskich rodzin.

W okresie okupacji szkoła podzieliła los innych polskich instytucji. Hitlerowcy zniszczyli wszystkie jej urządzenia.

Po wojnie uczelnia wznowiła pracę w 1945 roku. Absolwenci zaczęli otrzymywać tytuły inżynierskie. Oprócz działającego od początku istnienia szkoły Wydziału Rolniczego utworzono Wydział Mleczarski. Prowadziły też działalność Studium Nauczycielsko - Insruktorskie, Studium Ochrony Roślin oraz Kurs Wstępny.

1 września 1950 roku cieszyńska PWSGW została połączona z podobną uczelnią w Łodzi i przeniesiona do Olsztyna, gdzie dała początek Akademii Rolniczo-Technicznej (obecny Uniwersytet Warmińsko - Mazurski). Znakomita większość kadry uczelni przeniosła się do stolicy Warmii i Mazur. Byli wśród nich także profesorowie Liceum Ogólnokształcącego im. A. Osuchowskiego: fizyk Franciszek Kuczera i znakomity chemik Wiktor Wawrzyczek. Do Olsztyna przybyli także liczni studenci z Cieszyńskiego, spośród których część osiadła w tym mieście na stałe.

Mimo zmiany lokalizacji uczelni jej dorobek znacząco wpłynął i nadal oddziałuje na miejscowe tradycje nowoczesnego sadownictwa i pszczelarstwa, mleczarstwa oraz serowarstwa, hodowli bydła, a także rybactwa.

Kontynuatorem tych tradycji są m.in. Instytut Rybactwa PAN w Gołyszu, Zootechniczny Zakład Doświadczalny w Grodźcu Śl., Mleczarnie w Bażanowicach, Skoczowie i w Pruchnej. Uczelnia miała również pozytywny wpływ na zmiany w świadomości cieszyńskich rolników, którzy systematycznie podnosili poziom rolnictwa w naszym regionie.

III. ZESPÓŁ PAŃSTWOWYCH TECHNIKÓW ROLNICZYCH (1950 – 1972)

W 1950 roku przeniesiono do Olsztyna Wyższą Szkolę Gospodarstwa Wiejskiego. Pod koniec sierpnia przybył do Cieszyna inż. Janusz Dzierżawski z upoważnieniem Ministra Rolnictwa uruchomienia w pomieszczeniach dawnej uczelni szkoły średniej, przygotowującej kadry dla pracy w rolnictwie. Warto pamiętać, że początek lat 50-tych to okres forsownej rozbudowy przemysłu, a w rolnictwie masowej kolektywizacji. Przyszli absolwenci jako wykwalifikowani technicy mieli pracować w tzw. "sektorze uspołecznionym"- spółdzielniach produkcyjnych, państwowych gospodarstwach rolnych, państwowych ośrodkach maszynowych, gminnych spółdzielniach "Samopomoc Chłopska", itp.

Utworzono trzy szkoły:

Technikum Mechanizacji Rolnictwa - (TMR);
Technikum Ochrony Roślin - (TOR);
Technikum Rachunkowości Rolnej - (TRR)

Technika tworzyły Zespół Państwowych Szkół Rolniczych, którego dyrektorem został jego twórca mgr inż. Janusz Dzierżawski. Dyrektorem Technikum Mechanizacji Rolnictwa był mgr inż. Albert Kellner, a w Technikum Ochrony Roślin inż. Paweł Maciejiczek, zaś po jego rezygnacji w 1951r. inż. Zofia Zygmuntowska. Funkcję dyrektora Technikum Rachunkowości Rolnej pełnił mgr inż. Józef Pustówka.

Celom praktycznej nauki zawodu służyło gospodarstwo szkolne o powierzchni 125 ha w odległych o 6 km Bażanowicach. Tam też wybudowano warsztaty szkolne dla Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Kierownikiem gospodarstwa został inż. Edward Sztefek.

Z inicjatywy dyr. J. Dzierżawskiego 18 IX. 1952 roku został powołany Wydział Kształcenia Korespondencyjnego dla Pracujących. Pierwszym kierownikiem wydziału był mgr inż. Bolesław Sosiński, który zorganizował tę placówkę od podstaw. W 1960 roku wydział ten przeniesiono do Technikum Rolniczego w Nakle Śląskim.

W 1960 roku nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora zespołu. Dotychczasowy dyrektor inż. Janusz Dzierżawski objął stanowisko dyrektora Ośrodka Doskonalenia Kadr Pedagogicznych Szkolnictwa Rolniczego w Pszczelinie koło Warszawy. Nowym dyrektorem zespołu został mgr inż. Tadeusz Orkan, który pełnił tę funkcję do momentu przejścia na emeryturę w 1986 roku. Dyrektor T. Orkan dał się poznać jako doskonały pedagog i organizator. Z jego inicjatywy powrócił do Cieszyna po czteroletniej przerwie Wydział Kształcenia Korespondencyjnego dla Pracujących (od 1972 r.- Wydział Kształcenia Zaocznego).

IV. ZESPÓŁ SZKÓŁ ROLNICZO – TECHNICZNYCH (1972 – 2002)

Na początku lat 70-tych nastąpiła zmiana w strukturze organizacji szkoły. W roku 1972 zlikwidowano odrębność poszczególnych techników wchodzących w skład zespołu szkół (odrębne dyrekcje, rady pedagogiczne, finanse), powołując Zespół Szkół Rolniczych (od 1977 roku Zespół Szkół Rolniczo – Technicznych); odtąd z jedną dyrekcją zespołu szkół oraz radą pedagogiczną. Powołano natomiast zastępców dyrektora, którzy odpowiadali za określone w przydziale czynności fragmenty życia szkoły. Pozostawiono natomiast bez zmian dotychczasowe kierunki kształcenia w poszczególnych technikach.

W latach 70-tych przystąpiono do modernizacji istniejących oraz budowy nowych obiektów szkolnych. W 1973 roku oddano do użytku nowy budynek dydaktyczny wraz z salą gimnastyczną i kotłownią, co umożliwiło wprowadzenie centralnego ogrzewania do wszystkich budynków szkolnych. Nowy budynek został połączony przewiązkami z dotychczasowym budynkiem dydaktycznym i administracyjnym. Dzięki temu powstało 8 nowych pracowni, między innymi: biologiczna, ochrony roślin, elektrotechniki, fizyki, ekonomii, historii oraz przysposobienia obronnego. Natomiast w dotychczasowym budynku dydaktycznym powstały nowe pracownie: matematyczna, chemiczna, maszyn i pojazdów rolniczych. Dzięki temu szkoła mogła prawidłowo funkcjonować oraz poszerzać swoją ofertę edukacyjną. W 1975 roku rozpoczęła działalność Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa, a w 1976 roku Technikum Mechanizacji Rolnictwa na podbudowie szkoły zasadniczej. Następnie przystąpiono do modernizacji i rozbudowy warsztatów szkolnych w Bażanowicach, gdzie oddano do użytku nowe pracownie do praktycznej nauki zawodu.

W 1980 roku szkoła obchodziła jubileusz 30-lecia. Z tej okazji odbył się zjazd absolwentów. Komitet organizacyjny zjazdu wyszedł z inicjatywą ufundowania szkole sztandaru. Uroczyste wręczenie sztandaru wraz z nadaniem szkole imienia prof. Władysława Szybińskiego odbyło się w teatrze miejskim 8 maja 1981 roku.

W latach 80-tych przystąpiono do budowy internatu szkolnego. Wydawało się bowiem, że inwestycja ta jest pilnie potrzebna z uwagi na fakt, że ok. 40% młodzieży pochodziło spoza regionu cieszyńskiego. Uzniowie mieszkali w trzech różnych budynkach ( wymagały one natychmiastowego remontu i nie zapewniały godziwych warunków mieszkaniowych), a także w internatach innych szkół. Nowy internat na 206 miejsc noclegowych wraz ze świetlicą i stołówką oddano do użytku w 1987r.

W 1986 roku przeszedł na emeryturę dyrektor zespołu mgr inż. Tadeusz Orkan, który położył wielkie zasługi dla rozwoju tej placówki oświatowej. Obowiązki dyrektora zespołu pełnił w latach 1986-88 mgr inż. Franciszek Ptak , a w latach 1988-98 mgr inż. Hildegarda Bąk. Po jej przejściu na emeryturę funkcję dyrektora zespołu objęła w 1998 roku mgr inż. Alicja Ziomber.

Lata 90-te to okres wzmożonej pracy pedagogicznej, okres przygotowania szkoły do wyzwań, jakie niesie XXI wiek. Zmiany ustrojowo – gospodarcze, przemiany cywilizacyjne, a także perspektywa integracji z Unią Europejską postawiły przed szkołą nowe zadania. Dotychczasowy model kształcenia nie odpowiadał standardom wymagań edukacyjnych dla przyszłych absolwentów. Zdobyta wiedza i umiejętności w czasie pobytu w szkole musiały ukształtować model absolwenta mogącego sprostać wielkiej konkurencji na rynku pracy. Konieczna stała się zmiana programów nauczania, a co za tym idzie treści kształcenia. Wielu pedagogów rozpoczęło dokształcanie w różnych formach, planując swój dalszy rozwój zawodowy.

W pierwszej kolejności wprowadzono szerokoprofilowe programy nauczania, odchodząc tym samym od wąskich specjalizacji. Dlatego już w roku szk. 1984/85 w miejsce Technikum Rachunkowości Rolnej wprowadzono Liceum Ekonomiczne. Natomiast w roku szkolnym 1991/92 rozpoczęto wdrażanie nowego szerokoprofilowego programu nauczania. Dla zapewnienia właściwej realizacji tego programu utworzono nowe pracownie: informatyki, technik biurowych, pracownię ekonomiczno-informatyczną (symulacji prowadzenia firm).

Szkoła nawiązała współpracę z Fundacją im. S. Batorego w celu pozyskania nowoczesnych programów, materiałów metodycznych oraz innej literatury fachowej przydatnej w nauczaniu przedmiotów zawodowych w liceum ekonomicznym. Jako działanie wyprzedzające reformę edukacyjną uznać należy wprowadzenie w wybranych klasach nauczania przedsiębiorczości, przedmiotu jakże przydatnego młodemu człowiekowi w warunkach gospodarki wolnorynkowej.

W 1995 roku założono w szkole KLUB EUROPEJSKI, który w oparciu o współpracę z Fundacją im. R. Schumana propaguje wśród uczniów ideę integracji europejskiej, a zwłaszcza dostosowanie rolnictwa i obszarów wiejskich do standardów Unii Europejskiej. Klub ten powstał jako pierwszy w szkole średniej zawodowej na Podbeskidziu.

W warsztatach szkolnych w Bażanowicach utworzono nowoczesną stację diagnostyczną, w związku z wprowadzeniem od roku szk. 1993/94 nowego wdrożeniowego programu nauczania w Technikum Mechanizacji Rolnictwa, gdzie głównym przedmiotem specjalizującym stała się diagnostyka pojazdów.
W r. szk. 1996/97 w miejsce Technikum Ochrony Roślin wprowadzono Liceum Agrobiznesu kształcące w zawodzie technika agrobiznesu (współautorem programu nauczania była Alicja Ziomber).

Od roku szkolnego 1999/2000 w miejsce Technikum Mechanizacji Rolnictwa wprowadzono Technikum Mechaniczne kształcące w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych.

Od 2000 roku, wyprzedzając niejako reformę oświaty, wprowadzono nową szkołę - Liceum Techniczne o profilu społeczno-socjalnym.

Przez mury szkoły przewinęło się w ciągu pięćdziesięciu lat prawie 9000 absolwentów, z tego:

Technikum Rachunkowości Rolnej		1254
Technikum Mechanizacji Rolnictwa - 5 letnie		1467
Technikum Mechanizacji Rolnictwa - 3 letnie		422
Technikum Ochrony Roślin		1459
Liceum Ekonomiczne		558
Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa		838
Zasadnicza Szkoła Rolnicza		108
Wydział dla Dorosłych - Zaoczny		2853

Pięćdziesięciolecie istnienia Zespół Szkół obchodził w roku szkolnym 2000/01, pracowało w nim wówczas 35 nauczycieli stałych oraz 25 nauczycieli dochodzących. Wszyscy uczący posiadali pełne kwalifikacje zawodowe.

Najważniejsze osiągnięcia uczniów to zajęcie wysokich lokat w Olimpiadach Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Wielu uczniów zostało ich laureatami i zdobyło indeksy na wyższe uczelnie. Bardzo prestiżowym konkursem, w którym uczniowie zajmowali czołowe lokaty, był Ogólnopolski Konkurs „Jak zreformować gospodarstwo mojego ojca” organizowany przez Fundację R. Schumana oraz Wyższą Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W związku z powyższym szkoła znalazła się w ogólnopolskim rankingu szkół ogłoszonym przez dziennik „Rzeczpospolita” i miesięcznik „Perspektywy”. Nasza placówka zajęła:

W roku szkolnym 1999/2000 – 194 miejsce w kraju oraz 24 w województwie na

30 szkół zakwalifikowanych z woj. śląskiego

W roku szkolnym 2000/2001 – 223 miejsce w kraju oraz 27 w województwie na

44 szkoły zakwalifikowane z woj. śląskiego

W roku szkolnym 2001/2002 – 343 miejsce w kraju oraz 32 w województwie na

36 szkół zakwalifikowanych z woj. śląskiego.

ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 1 od 2002 r.

(OD 1 WRZEŚNIA 2010 r. – ZESPÓL SZKÓŁ im. W. SZYBIŃSKIEGO)

W związku z wprowadzeniem drugiego etapu reformy oświaty na bazie istniejącego zespołu szkół powołano nowe szkoły, było to związane ze zmianą sytuacji na rynku pracy oraz sytuacją demograficzną w regionie.

Z dniem 1 września 2002 roku w ramach zespołu powołano następujące szkoły:

I LICEUM PROFILOWANE – ( cykl kształcenia 3 lata)

o profilach: socjalnym,

usługowo –gospodarczym

oraz zarządzania informacją

III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCACE – ( cykl kształcenia 3 lata)

z rozszerzeniami w następujących przedmiotach:

język polski, historia, wiedza o kulturze,

wiedza o społeczeństwie

informatyka, matematyka, fizyka

biologia, chemia, geografia, języki obce,

przysposobienie obronne

TECHNIKUM NR 1 – (cykl kształcenia 4 lata)

kształcące w zawodzie : technik mechanik, od r.szk.2006/07 technik informatyk.

Pełny cykl organizacyjny wyżej wymienione szkoły osiągnęły w roku szkolnym 2004/2005.

Stan organizacyjny poszczególnych szkół w roku szkolnym 2005/06 przedstawiał się następująco:

Liceum Ogólnokształcące – 10 oddziałów – 290 uczniów

Liceum Profilowane - 12 oddziałów – 329 uczniów

Technikum nr 1 - 2 oddziały - 40 uczniów

Szkoły dla Dorosłych:

Liceum Profilowane - 3 oddziały – 70 słuchaczy

2 let. Szkoła Policealna - 4 oddziały – 90 słuchaczy

1 rocz. Szkoła Policealna – 1 oddział – 28 słuchaczy.

W latach szkolnych 2004/2005 – 2009/ 2010 szkoły nowego typu ukończyło:

537 – liceum ogólnokształcące

526 – liceum profilowane

45 – technikum informatyczne

71 jednoroczna szkoła policealna – technik informatyk.

Ogółem 1179 osób.

Zespół posiada w pełni wykwalifikowaną kadrę nauczycielską.

Obecnie szkoła stara się sprostać wymogom reformy, skutecznie kształci młodzież, aby potrafiła świadomie i aktywnie działać w nowej rzeczywistości jednoczącej się Europy, zaś w mniejszej, lokalnej społeczności, funkcjonować na rynkach pracy, uczestniczyć w demokratycznych instytucjach samorządowych, podejmować ryzyko rządzenia, by mogła stać się konkurencyjna , elastyczna i odważna.

Do najważniejszych osiągnięć szkoły należy zaliczyć współpracę zagraniczną i wymianę młodzieży.

W ramach programu Socrates – Comenius udało się zorganizować wymianę uczniów pomiędzy naszymi szkołami a szkołą w Pavii we Włoszech. Rozwija się także współpraca ze szkołami w Austrii – Yspertall, w Czechach – Veseli nad Luznici oraz na Węgrzech – Tokaj. W ramach współpracy szkoły partnerskie realizują programy ekologiczne. Już od ponad 10 lat rozwija się także współpraca z Gimnazjum w Cohem w Niemczech.

Nasze Technikum w rankingu szkół miesięcznika „Perspektywy” uzyskało bardzo wysoką lokatę.

Rok szk. 2010/2011 – 38 miejsce w kraju – 3 w województwie śląskim

2011/2012 - 10 miejsce w kraju – 1 w województwie śląskim

2012 /2013 – 21 miejsce w kraju – 1 w województwie śląskim

W 2013 roku po piętnastu latach pracy na stanowisku dyrektora przeszła na emeryturę mgr inż. Alicja Ziomber. Funkcję dyrektora pełni od 1 września 2013 roku mgr Iwona Bebek.

opracował: Bogusław Francus

ANEKS

Wykaz szkół wchodzących w skład Zespołu Szkół w latach 1950 - 2005

Technika i Licea na podbudowie szkoły podstawowej:

5 let.Technikum Mechanizacji Rolnictwa - (1950 – 2003)

5 let.Technikum Ochrony Roślin – (1950 – 2000)

5 let.Technikum Rachunkowości Rolnej – (1950 – 1971)

4 let Technikum Rachunkowości Rolnej – (1967 – 1987)

4 let.Liceum Ekonomiczne – ( 1984 – 2001)

5 let. Liceum Agrobiznesu – ( 1996 – 2005)

5 let.Liceum Ekonomiczne – (1998 – 2005)

5 let.Technikum Mechaniczne – (1999 – 2005)